مقدمه:

زندگي معجون عجيبي است از غم و شادي ، رنج و راحتي ، يأس و اميد و صدها مفهوم متضاد ديگر و انسان موجودي است دو بعدي ، محکوم قوانين دو عالم ماده و معني ، دنيا با زرق و برق هاي فريبنده اش آدمي را به خود مشغول مي سازد. اکثر آدميان مجذوب لذت هاي زودگذر دنيا مي شوند و در دام غفلت و فراموشي گرفتار مي آيند. چنان سرگرم توقفگاه چند روزي مي شوند که سراي ابدي و جاودانه ي خويش را از ياد مي برند. و چون شهوات پست دنيوي ، با هدف حکيمانه ي خلقت سازگار نيست. لذت جويان ، هوا پرست ، هرگز به کام دل خويش نمي رسند چرا که هماره ياد سهمگين حقيقت تلخي (براي آنان) بنام مرگ ، عيش و آسايش خيالي آن ها را بر هم مي زند و اضطراب و دلهره ي عميقي بر زندگيشان مستولي مي سازد. مرگ ، تنها حقيقت عيني است که بشر ظلوم و جهول با تمام استعدادي که در توجيهه و تفسير و تکذيب حقيقت ها بر طبق اميال نفساني خود دارد هرگز نتوانسته است آن را تکذيب نمايد. ...

فرامین و دستورات الهی که در غالب دین آسمانی در اختیار بشر قرار می گیرند، برنامه سعادت انسان ها می باشند و خداوند از این طریق، راه رسیدن به کمال مطلوب انسان را در اختیار او قرار داده است. اما عوامل گوناگونی در این راه، مانع آفرینی کرده و از سعادتمند شدن انسان جلوگیری می کنند. خداوند برای تشویق انسان به حرکت در مسیر کمال و رفع این موانع، روش هایی را در پیش گرفته است. یکی از این روش ها بیان عواقب ناگوار نافرمانی خداوند و انحراف از مسیر دین است که در موارد متعددی در قرآن کریم به آن اشاره شده است. در این بحث، به بیان برخی از آیات وارد شده در این مورد، می پردازیم:

خداوند اینگونه از سرنوشت مجرمان و گنهکاران در روز قیامت خبر می دهد: «سیصیب الذین أجرموا صغار عند الله و عذاب شدید بما کانوا یمکرون؛ به زودى کسانى که مرتکب گناه شدند (و مردم را از راه حق منحرف ساختند)، در مقابل مکر (و فریب و نیرنگى) که مى کردند، گرفتار حقارت در پیشگاه خدا و عذاب شدید خواهند شد (انعام/ 124) ...

عنوان مقاله : آفرينش انسان و مراحل حيات او از نظر علامه طباطبايي

●  نویسنده : محمد جواد ياوري

●  منبع: نشريه معرفت شماره نشريه: 121

اشاره: 

قرآن مجيد در صدها آيه كه از مسأله‌ي معاد بحث مي‌كند تعبيرات كاملاً متنوعي دارد كه هر يك از آنها اشاره به يكي از ابعاد مفهوم معاد است، و در مجموع بيانگر عمق اين مسأله و اهداف زندگي پس از مرگ است. 

از آنجا كه مطالعه‌ تعبيرات متنوع قرآن درباره‌ي معاد افق‌هاي تازه‌اي در برابر ديدگان ما در اين مسأله مهم عقيدتي مي‌گشايد، به شرح آن مي‌پردازيم.

عمده‌ترين و مهم‌ترين تعبيرات قرآني از اين مسأله هشت تعبير زير است: 

1ـ «قيام الساعة» (رستاخيز). 

2ـ «احياء موتي» (زنده كردن مردگان). 

3ـ «بَعْث» (برانگيختن). 

4ـ «حشر» (جمع كردن). 

5ـ «نشر» (گستردن). 

6ـ «معاد» (بازگشت به سوي خدا). 

7ـ «لقاء رب» (ديدار پروردگار). 

8ـ «رجوع» (بازگشت به سوي او). 

با اين اشاره به قرآن باز مي‌گرديم، و به نمونه‌هايي از تعبيرات فوق گوش جان مي‌سپاريم. 

1ـ وَ يَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ يُبْلِسُ الُْمجْرِمُونَ.[1] 

داستان حضرت ابراهیم (ع) که در قرآن نقل شده است، نشان می دهد که مردگان چگونه زنده خواهند شد:

«وَ إِذْ قالَ إِبْراهیمُ رَبِّ أَرِنی‏ كَیْفَ تُحْیِ الْمَوْتى‏ قالَ أَ وَ لَمْ تُؤْمِنْ قالَ بَلى‏ وَ لكِنْ لِیَطْمَئِنَّ قَلْبی‏ قالَ فَخُذْ أَرْبَعَةً مِنَ الطَّیْرِ فَصُرْهُنَّ إِلَیْكَ ثُمَّ اجْعَلْ عَلى‏ كُلِّ جَبَلٍ مِنْهُنَّ جُزْءاً ثُمَّ ادْعُهُنَّ یَأْتینَكَ سَعْیاً وَ اعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ عَزیزٌ حَكیمٌ؛[بقره/۲۶۰] و (به خاطر بیاور) هنگامى را كه ابراهیم گفت: خدایا! به من نشان بده چگونه مردگان را زنده مى ‏كنى؟ فرمود: مگر ایمان نیاورده‏اى؟! عرض كرد: آرى، ولى مى‏ خواهم قلبم آرامش یابد. فرمود: در این صورت، چهار نوع از مرغان را انتخاب كن! و آنها را (پس از ذبح كردن،) قطعه قطعه كن (و در هم بیامیز)! سپس بر هر كوهى، قسمتى از آن را قرار بده، بعد آنها را بخوان، به سرعت به سوى تو مى ‏آیند! و بدان خداوند قادر و حكیم است (هم از ذرات بدن مردگان آگاه است، و هم توانایى بر جمع آنها دارد)» ...